Bruikbaarheid van bronnen (1)

Als je een historisch onderzoek uitvoert, formuleer je een onderzoeksvraag. Daarna zoek je bronnen die je kunnen helpen om die onderzoeksvraag te beantwoorden. Om te bepalen of je die bronnen ook daadwerkelijk gaat gebruiken, moet je eerst drie vragen beantwoorden:

1. Zijn deze bronnen bruikbaar voor de beantwoording van de onderzoeksvraag?

2. Zijn deze bronnen betrouwbaar?

3. Zijn deze bronnen representatief?

Bij deze opdracht ga je vaststellen of de geselecteerde bronnen bruikbaar zijn. Voor dit doel zijn tien foto’s geselecteerd die de Eindhovense fotograaf Anton Schellens rond 1920 in de omgeving van zijn woonplaats maakte. Het zijn vijf setjes van telkens twee foto’s. Deze zijn telkens op dezelfde locatie en ongeveer op hetzelfde tijdstip gemaakt.

Voorbereiding voor de docent

De opdracht wordt in groepjes uitgevoerd. Afhankelijk van hoeveel tijd je er aan wilt besteden en hoe de klas is samengesteld, deel je de groepjes in. Zorg ervoor dat er voor elk groepje een set met foto’s beschikbaar is. Maak een kwalitatief goede print van de foto’s. Indien mogelijk: lamineer ze zodat ze vaker gebruikt kunnen worden.

De materialen

• Foto's Anton Schellens - Set 1

• Foto's Anton Schellens - Set 2

• Foto's Anton Schellens - Set 3

• Foto's Anton Schellens - Set 4

• Foto's Anton Schellens - Set 5

• Foto's Anton Schellens - Set 6a

• Foto's Anton Schellens - Set 6b

De opdracht: stap voor stap

Stap 1.

Na de verdeling in groepjes en de instructie van de opdracht, gaat elke leerling met minimaal één set foto’s aan de slag. Zorg ervoor dat alle sets met foto’s gebruikt worden. Bij elke set met foto’s worden de volgende hulpvragen beantwoord:

• Noem een paar opvallende zaken die op de foto’s hetzelfde zijn.

• Noem een paar opvallende zaken waardoor beide foto’s van elkaar verschillen.

• Vat in één zin samen wat je op deze foto’s ziet.

Stap 2.

Deel de lijst uit waarop tien onderzoeksvragen staan. De leerling bepaalt of de door hem/haar bij stap 1 bestudeerde set foto’s bruikbaar is voor de beantwoording van de tien onderzoeksvragen. De leerling moet zich hierbij telkens afvragen: ‘bevat deze set met foto’s geschikte informatie voor de beantwoording van de betreffende onderzoeksvraag?’

Stap 3

Daarna vergelijken de groepsleden de gemaakte keuzes. Het zal opvallen dat alle sets met foto’s bruikbaar zijn voor de beantwoording van meerdere onderzoeksvragen.

Voor welke onderzoeksvragen bevatten alle sets met foto’s bruikbare informatie?

Stap 4.

Leerlingen moeten nu een rangschikking gaan aanbrengen. Aan elke set met foto’s moeten twee onderzoeksvragen gekoppeld worden die voor de beantwoording daarvan uitermate geschikt zijn. Alle onderzoeksvragen moeten gebruikt worden. En elke onderzoeksvraag mag maar een keer gebruikt worden. Een tip: deel eerst de onderzoeksvragen in die maar bij één set met foto’s bruikbaar is.

Stap 5.

Kies uit set 6 een van beide foto’s uit. Formuleer nu zelf twee onderzoeksvragen waarvoor deze bron bruikbare informatie bevat.